LEKCJE BIBLIOTECZNE
“Ekslibris jest pocałunkiem wdzięczności
złożonym na książce przez jej właściciela”
Stanisław Chotomski
LEKCJE BIBLIOTECZNE
16 września w Liceum Ogólnokształcącym im. Piotra Skargi w Grójcu przeprowadzono trzy lekcje biblioteczne na temat ekslibrisu. W zajęciach uczestniczyli uczniowie klas pierwszych. Na początku lekcji wyjaśniono pojęcie „ekslibris”. Uczestnicy dowiedzieli się, że słowo oznacza znak graficzno-tekstowy, który określa do kogo należy dany egzemplarz książki. Czasem, choć rzadko używa się określenia „księgoznak”.
Na podstawie prezentacji przedstawiono rozwój ekslibrisu od starożytności do czasów współczesnych. Szczególną uwagę zwrócono na znakowanie ksiąg rękopiśmiennych
w średniowiecznej Europie. W wiekach średnich woluminy oznaczano umieszczając na pierwszej stronie ręcznie malowane herby rodowe, ewentualnie wyciskano herb na okładce przy pomocy specjalnego tłoka. Z czasem ekslibris przybrał formę naklejanej karteczki, która informowała o właścicielu księgozbioru. Obecnie najpopularniejszą formą ekslibrisu jest pieczątka. Najczęściej wykonuje się ją w klasycznej formie drewnianego stempla.
Projektowanie ekslibrisów jest jedną z dziedzin grafiki artystycznej. Ich tworzeniem zajmowało się wielu znanych rytowników i typografów. Dlatego uczestnicy lekcji zapoznali się z technikami graficznymi, które pozwalają na powielanie rysunku na papierze uprzednio przygotowanej formy.
Kilka minut poświęcono tematyce księgoznaków. Prezentowano ekslibrisy krajobrazowe, muzyczne, przyrodnicze, militarne. Uczniowie odgadywali profesję właściciela księgozbioru lub jego zainteresowania. Dużo uśmiechu wzbudziły tak zwane zaklęcia bibliofilskie skierowane przeciw niszczycielom i złodziejom książek. Oto przykład jednego z nich:
Kto karty zagina, czy latem czy wiosną,
Niech uszy mu długie, jak osłu wyrosną!
Zapoznanie się z tematyką znaku własnościowego książki ułatwi uczniom udział
w konkursie na Ekslibris Biblioteki Szkolnej, który organizują nauczyciele – bibliotekarze oraz nauczyciel plastyki:
Joanna Gromadka
Mirosława Krawczak
Luiza Madej
